miejsce: Lublin, Warsztaty Kultury
organizatorzy: Warsztaty Kultury w Lublinie
Zajęcia edukacyjne dla dzieci w wieku od 7 do 9 lat dotyczące kultury tradycyjnej Lubelszczyzny.
Podczas cyklu zajęć przedstawione zostaną zagadnienia związane przede wszystkim z tradycjami z regionu Lubelszczyzny. Zajęcia oparte na warsztatach i aktywnym udziale dzieci poprowadzą twórcy ludowi, muzycy wykonujący muzykę wiejską, animatorzy i badacze kultury tradycyjnej.
Program:
1. Oskar Kolberg – strażnik tradycji
30 czerwca (poniedziałek), godz. 10.00-14.00
Podczas zajęć uczestnicy poznają sylwetkę Oskara Kolberga i jego zasługi dla kultury tradycyjnej. Zaprezentowane zostaną opowieści o życiu i pracy Oskara Kolberga. Omówione zostaną terminy związane z zajęciami – tradycja, region, etnografia. Odpowiemy na pytania czy tradycja jest ważna, do czego jest nam potrzebna i czy to co stare się nam przydaje. Podczas zajęć zaprezentowana zostanie animacja poklatkowa o pracy i życiu Oskara Kolberga. Dzieci będą miały okazję poznać tajniki powstawania animacji poklatkowej.
2. Ubiór
1 lipca (wtorek), godz. 10.00-14.00
Co kryła szafa prababci? Z czego szyto ubrania, z ilu elementów składał się strój kobiecy i strój męski, czym jest gamerka, rogatywka, a czym chamełka? Na zajęcia zaproszona zostanie Pani Bogumiła Wójcik, która zajmuje się między innymi szyciem stroju krzczonowskiego oraz Pani Agnieszka Jackowiak zajmująca się tkactwem, filcem oraz rekonstrukcją tradycyjnych nakryć głowy. Podczas zajęć dzieci będą zaangażowane w wiele aktywnych i twórczych ćwiczeń, dzięki którym poznają elementy charakterystyczne dla poszczególnych strojów z Lubelszczyzny.
3. Rzemiosła i sztuka ludowa
2 lipca (środa),
8-9 lipca (wtorek/środa),
11 lipca (piątek) godz. 10.00-14.00
Temu tematowi poświęcimy kilka spotkań podczas których odwiedzą nas twórcy ludowi, a my również wybierzemy się w niezwykle interesująca podróż. W Lublinie podczas zajęć spotkamy się między innymi z garncarzem Piotrem Skibą, plecionkarzem Grzegorzem Gordatem, a także z Paniami Heleną Kołodziej i Bogumiłą Wójcik które zaprezentują nam plastykę zdobniczą i obrzędową. Zaplanowana została również wycieczka do izby tkackiej Pani Krystyny Nakoniecznej w Borysowie oraz kuźni w Wojciechowie, kowala Pana Romana Czernieca.
4. Muzyka, taniec i zabawy
3-4 lipca (czwartek/piątek)
7 lipca (poniedziałek), godz. 10.00-14.00
Podczas zajęć dzieci poznają melodie z regionu Lubelszczyzny, a także instrumenty - ich dźwięki i wygląd (skrzypce, basy, oktawki, sukę biłgorajską, bębenek obręczowy). Nauczą się wyklaskiwać poszczególne melodie, rozpoznawać dźwięki instrumentów. Wspólnie z Ewą Grochowską i kapelą Braci Dziobaków z Woli Destymflandzkiej nauczymy się tradycyjnych zabaw i tańców.
5. Obrzędy i zwyczaje
5-6 lipca (sobota/niedziela)
12 lipca (sobota) godz. 10.00-14.00
Zajęcia prowadzone będą między innymi w formie muzycznych opowieści przez Agatę Harz, Katarzynę Szurman, Katarzynę Enemuo i Iwonę Sojkę. Powrócimy do tradycji związanych z obrzędami dorocznymi i rodzinnymi. Poznamy tradycyjne weselne, wybrane zwyczaje związane z Bożym Narodzeniem, kolędowaniem i zapustami.
3. Żywność
10 lipca (czwartek), godz. 10.00-14.00
Podczas zajęć opowiemy o kuchni codziennej i świątecznej na Lubelszczyźnie. Przedstawimy popularne dania , nauczymy dzieci rozpoznawać różnego rodzaju kasze, które stanowią niezwykle istotny i zdrowy składnik wielu potraw. Dzieci poznają co znaczą słowa omaszczony, kasza hreczana, bałabaje, słoducha, przyprykasy, czy skąd wzięło się powiedzenie „kto nierychło przychodzi sam sobie szkodzi”. Podczas zajęć będzie okazja spróbować przysmaki z kaszy gryczanej i chleb na zakwasie.
7. Wiedza ludowa
13 lipca (niedziela), godz. 10.00-14.00
Spotkanie magiczne i tajemnicze, świat baśni, legend i podań ludowych. Wiedza przekazywana z pokolenia na pokolenie trafi do nas poprzez niesamowite opowieści. Obserwacja roślin, zwierząt, zjawisk na niebie mogą pomóc nam przewidzieć pogodę na najbliższe dni lub pomogą uzyskać dobre plony w ogrodzie. Do zajęć, dzieci z pomocą rodziców, będą w domu miały za zadanie przygotowywać zielnik, o którym opowiedzą podczas spotkania o wiedzy ludowej.
Prowadzący:
1. Agnieszka Jackowiak - kulturoznawca, rękodzielnik. Zajmuje się edukacją i wyrobem produktów tkackich, filcowych, odnosząc swoją pracę do dawnych technik włókienniczych. Prowadzi w Poznaniu Sklep / Pracownię Hobby-Wełna, w której odbywają się warsztaty, pokazy, zajęcia dla dzieci oraz organizuje wydarzenia promujące rozwój rękodzieła w Polsce, m.in. Dzień Tkaczki, Dzień Przędzenia w Miejscach Publicznych. Dwukrotna stypendystka Ministra Kultury w zakresie tkactwa ludowego regionu rawskiego oraz tradycji filcowania z Podlasia i Podhala. W ramach projektu Nomad Service zajmuje się odtwórstwem polskich ludowych nakryć głowy. Współpracuje z instytucjami przyrodniczymi, edukacyjnymi, społecznymi szkoląc kadry nauczycielskie oraz wspierające rozwój lokalnych społeczności i produktów regionalnych
2. Piotr Skiba - Pracownia garncarska Pana Skiby znajduje się w Jadwisinie niedaleko Lublina. Tradycje garncarskie Lubelszczyzny kolor, forma, wzornictwo widoczne są w toczonych na kole wyrobach. Wazony, garnki, donice, bańki, dwojaki, a także kominki do ogrodów i domów to tylko niektóre z wyrobów pracowni Pana Piotra. Zajmuje się również ceramiką artystyczną, gdzie rzeźby i naczynia powstają według jego własnych pomysłów. Tradycje garncarskie przekazuje kolejnym pokoleniom przez warsztaty i pokazy.
www.garncarstwo.pl
3. Grzegorz Gordat - Grzegorz Gordat urodził się w Kozienicach, mieszka w Borku. Plecionkarstwem zajmuje się od 2002 roku. Zainteresował się wikliniarstwem dzięki wujkowi, który wyplatał tradycyjne kosze. Początkowo przynosił mu wiklinę znad rzeki i przyglądał się jego pracy, ale szybko rozpoczął również naukę wyplatania. Wuj swe umiejętności zdobył na drodze klasycznego przekazu międzypokoleniowego. Uprawnienia instruktorskie z wikliniarstwa zdobył po specjalistycznym kursie w Stowarzyszeniu „Akademia Łucznica”, gdzie obecnie jest wykładowcą. Jest członkiem Stowarzyszenia Twórców Ludowych i kozienickiej Grupy Twórczej Wena.
4. Roman Czerniec - Historia kuźni Pana Romana sięga 1920 r. Kuźnia należy do rodziny, przechodząc z ojca na syna od ponad 90 lat. Początkowo praca w kuźni związana była z usługami dla rolników, takimi jak: podkuwanie koni oraz reperacja narzędzi rolniczych. Obecnie zmieniły się zapotrzebowania i większość wykonywanych prac Pan Roman określa jako kowalstwo architektoniczne lub kowalstwo artystyczne (bramy, furtki, ogrodzenia, balustrady, meble domowe i ogrodowe) W kuźni Pana Romana od ponad 25 lat odbywają się Ogólnopolskie Spotkania Kowali. W Wojciechowie funkcjonuje także, jedyne w Polsce Muzeum Kowalstwa. Pan Roman jest Mistrzem Sztuki Kowalskiej, Prezesem Stowarzyszenia Kowali Polskich i członkiem Stowarzyszenia Twórców Ludowych.
www.czerniec.pl
5. Krystyna Nakonieczna - Tkactwem zajmuje się od dzieciństwa. Wiedzę na temat pracy przy warsztacie tkackim zdobyła od mamy. Wykonuje szmaciane chodniki, bieżniki. Prowadzi pokazy i warsztaty. W 2005 roku założyła izbę tkactwa w Borysowie, którą prowadzi wspólnie z Panią Janiną Furtak. Członkini Stowarzyszenia Twórców Ludowych, odznaczona m.in. Srebrnym Krzyżem Zasługi, Złotym Krzyżem Zasługi, Brązowym Medalem "Zasłużony Kulturze Gloria Artiooks".
6. Helena Kołodziej - Pani Helena mieszka w gminie Abramów, wieś Wielkolas (powiat Lubartowski). Zajmuje się plastyką obrzędową i plecionkarstwem. Wyrobu ozdób ze słomy i papieru nauczyła się od babci, która przy okazji robienia ozdób na choinkę uczyła wnuczkę i niekiedy jej koleżanki. Ozdoby w formie aniołków, gwiazdek, świderków, lal, kwiatków oraz łańcuchów wykonuje ze słomy, kłosów, traw, papieru i bibuły. Pani Helena należy do Stowarzyszenia Twórców Ludowych od 1974 roku, prowadzi liczne warsztaty i pokazy dla dzieci i dorosłych. Podczas spotkań z Panią Heleną można poznać techniki plecionkarskie, a także tradycje związane z obrzędami czy wysłuchać wierszy, które Pani Helena pisze w wolnej chwili.
7. Bogumiła Wójcik - Pani Bogumiła została wychowana w rodzinie pielęgnującej tradycje ludowe w regionie krzczonowskim (tereny na południe od Lublina), gdzie nadal mieszka. Od dziecka wspólnie z babcią wykonywała pisanki, a w wieku młodzieńczym zaczęła interesować się haftem. Odtwarzała tradycyjne krzczonowskie wzory ze starych strojów damskich i męskich. Obecnie Pani Bogumiła zajmuje się robieniem krzczonowskich pisanek wykonywanych roztopionym woskiem i barwionych w naturalnych barwnikach oraz haftem (stroje, serwety, obrusy) i szyciem strojów głównie krzczonowskich. Jest laureatką wielu nagród i wyróżnień m.in. Zasłużony Działacz Kultury przez Ministerstwo Kultury i Sztuki RP w 1997 r.; dyplom zasługi w upowszechnianiu sztuki ludowej przyznany przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego w 2001 r. Od 1995 roku Pani Bogumiła Wójcik należy do Stowarzyszenia Twórców Ludowych w Lublinie. Prowadzi pokazy i warsztaty dla dzieci i młodzieży w szkołach i Domach Kultury.
8. Lidia Tryka - Pani Lidia pracuje jako instruktor folkloru w Janowskim Ośrodku Kultury w Janowie Lubelskim. Od wielu lat jest opiekunką i przyjaciółką muzykantów i śpiewaków, a także twórców ludowych Ziemi Janowskiej. Sama prowadzi zespół śpiewaczy „Janowianki”, a także zajmuje się plastyką obrzędową i zdobniczą. Znawczyni lokalnych tradycji, także kulinarnych, przede wszystkim potraw z kaszy gryczanej, niezwykle popularnej na tym terenie, a także sera podsuszanego i innych regionalnych przysmaków. Prezes Stowarzyszenia Kobiet Powiatu Janowskiego, którego głównym celem jest integracja kobiet oraz promowanie regionalnej kuchni i tradycji ludowych. W 2009 r. za całokształt pracy społecznej i kulturalnej otrzymała nagrodę „Antka”.
9. Alina Myszak - Pani Alina pochodzi z Kocudzy, wsi o wciąż żywych tradycjach ludowych, w każdej dziedzinie. Ludowa śpiewaczka, tancerka, aktorka, bębnistka, a także nieoceniona kucharka. Pochodzi z bardzo muzykalnej rodziny, jej mama Janina Korczak była wybitną śpiewaczką. W latach 1993-2003 prowadziła zespół śpiewaczy i obrzędowy „Kocudzanki”, z którym w 1998 roku zdobyła Basztę na Ogólnopolskim Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych, a w 2000 r. Nagrodę im. Oskara Kolberga. Z grupą obrzędową otrzymała nagrody na Ogólnopolskim Sejmiku Teatrów Wsi Polskiej w Tarnogrodzie (w 1995 i 1997 r.) za widowiska „ Kurple” i „Kiszenie Kapusty”.
Od 2003 r. współpracuje z zespołem obrzędowym „Janowiacy” Także jako solistka śpiewaczka jest laureatką wielu nagród, min. Na OFKiŚL w Kazimierzu, a także Przęglądzie „Powiślaki” w Maciejowicach. W 2010 roku za całokształt pracy artystycznej otrzymała Nagrodę Marszałka Województwa Lubelskiego.
10. Katarzyna Enemuo - z urodzenia - Pomorzanka, z wykształcenia etnolog, z natury – nomada. O 1998 roku zajmuje się muzyką średniowieczną i tradycyjną. Uczyła się od najlepszych śpiewaków – tych kształconych i tych ludowych. Od 2000 roku współpracuje ze Scholą Teatru Węgajty, jako solistka w dramatach liturgicznych i innych programach koncertowych (m.in. „Kanty i Psalmy” – XVII-wieczna nabożna tradycja ukraińska, „Theotokos” – tradycje maryjne Wschodu i Zachodu, „Zamek Warmia” – muzyka dawnych Prus Wschodnich, „Orient-Okcydent” – muzyka czasów krucjat). Uczestniczka wypraw na wsie polskie, ukraińskie, węgierskie i mołdawskie. Współzałożycielka Kapeli Jazgodki – jedynej polskiej kapeli programowo grającej w kuchni. Zbiera i śpiewa pieśni, ballady i piosenki średniowieczne i tradycyjne, tropi tradycje społecznego świętowania, prowadzi warsztaty tańców i pieśni tradycyjnych oraz śpiewu naturalnym głosem dla dzieci i dorosłych; od 2009 roku uczy się sztuki opowiadania i opowiada – bajki, baśnie, historie prawdziwe i zmyślone, dzieciom i dorosłym (m.in. w programach Afrobajanie, Baśnie Cygańskie, Karczma na Lodzie). Prowadzi Wędrowną Wytwórnię Zdarzeń Parparusza (od 2010). www.parparusza.wordpress.com
10. Iwona Sojka - z urodzenia - kobieta świętokrzyska, z wykształcenia – skrzypaczka, z natury – niewątpliwie Chazarka. Wykształcona jak należy w szkole katowickiej, od prawie dziesięciu lat poszukuje, uczy się i wykonuje europejską muzykę tradycyjną – tą pochodzącą z żywej tradycji oraz źródeł pisanych. Maestrii i technik uczyła się u wiejskich mistrzów w Polsce, na Węgrzech i w Mołdawii. Koncertuje na najbardziej prestiżowych imprezach w kraju, prowadzi warsztaty i gra do tańca m.in. z Kapelą Brodów, Scholą Węgajty, Kapelą Jazgodki.
11. Agata Harz - zajmuje się archaicznymi technikami śpiewu, które wykorzystuje w swojej działalności artystycznej i edukacyjnej. Związana z grupą Bractwo Ubogich (1992-94), która jako pierwsza zajmowała się polską muzyką tradycyjna in crudo. Związana z Lubelszczyzną przede wszystkim poprzez śpiew – dzięki nagraniom archiwalnym poznała sztukę śpiewu Anny Malec z Jędrzejówki na Roztoczu co wywarło wielkie znaczenie dla jej techniki śpiewu. Współpracowała ze Stowarzyszeniem "Dom tańca" jako animatorka (Tabory), trenerka głosu (śpiew biały, edukacja dzieci i młodzieży) W latach 2005-06 zrealizowała autorski projekt pt. "Muzyka jednej wsi - Łukowa" w Biłgorajskiem. Angażuje się w wiele projektów muzycznych, teatralnych i edukacyjnych.
http://agataharz.wix.com/ahaha
12. Katarzyna Szurman - Ukończyła Szkołę Muzyczną I st. im Oskara Kolberga w Warszawie; 2001-2004 studia w Wieczorowym Studium Etnologii i Antropologii Kulturowej UW. Muzykantka, aktywna uczestniczka wielu projektów związanych z muzyką tradycyjną. Współpracowała z warszawskim stowarzyszeniem Dom Tańca. Współtworzy Kapelę Czarne Motyle, Śliczne Goździki. Współpracuje ze Stowarzyszeniem Grupa Studnia O, Sceną Lubelską, Agatą Harz. Prowadzi zajęcia edukacyjno terapeutyczne z dziećmi. Gra na skrzypcach, fideli, harmonii trzyrzędowej.
13. Kapela Braci Dziobaków z Woli Destymflandzkiej Ewa Grochowska - skrzypce, Krzysztof Butryn - suka biłgorajska, bębenek obręczowy, baraban Edyta Piekarczyk - basy trzystrunowe Muzycy tradycyjni młodego pokolenia - grają tradycyjną muzykę taneczną. Główny obszar ich zainteresowań to opanowanie archaicznego stylu gry na instrumentach smyczkowych z regionów: radomskiego, lubelskiego i destymflandzkiego – stąd nazwa kapeli. Grają w stylu do dziś określanym na wsiach jako „starodawny” ale potrafią się także odnaleźć w różnych nowych stylach, zależnie od potrzeby i sytuacji. Tradycje muzyczne wsi Wola Destymflandzka sięgają XIX wieku i zapoczątkowane zostały przez trzech braci: Jana, Ignacego i Edwarda Dziobaków. Ich spadkobiercy muzyczni nawiązują w swoim repertuarze zarówno do tradycji rodzinnych, odziedziczonych po rodzinie Dziobaków, jak i do własnych doświadczeń gromadzonych podczas nauki u muzykantów starszego pokolenia, wybitnych skrzypków: Jana Gacy z Przystałowic Małych, Stanisława Głaza z Dzwoli i Bronisława Bidy z Gródek. Ich grę charakteryzuje surowość formy i improwizacyjność. Grają głownie do tańca, wychodząc z założenia, że muzyka i taniec to najlepszy sposób dialogu międzyludzkiego i międzypokoleniowego. Pytanie o walory duchowe i estetyczne muzyki tradycyjnej nie jest dla nich pytaniem „etnomuzykologicznym” czy w jakikolwiek inny sposób naukowym, ale potrzebą wyrażenia odczucia, że jest ona adekwatna do tego, kim i w jaki sposób czują się jako ludzie, poszukujący formy wypowiedzi artystycznej/muzycznej.
Bo muzyka - jak mawiał Jan Gaca – jest nieskończona.
Więcej informacji: www.staromodni.pl www.myspace.com/kapelabracidziobakow
www.sukabilgorajska.pl http://oberek.blox.pl
14. Ewa Grochowska - uczennica wybitnego skrzypka Jana Gacy z Przystałowic Małych. Główny obszar jej muzycznych zainteresowań to śpiew tradycyjny i muzyka instrumentalna centralnej i południowo – wschodniej Polski. Prowadzi badania poświęcone gatunkom i stylom śpiewu tradycyjnego (przede wszystkim obrzędowego) w Europie Środkowo – Wschodniej, realizuje nagrania terenowe, zajmuje się działalnością warsztatową i koncertową, poświęconą polskim pieśniom tradycyjnym. Związana m.in. z Kapelą Braci Dziobaków z Woli Destymflandzkiej (www.staromodni.pl) i zespołem Warszawa Wschodnia. Prowadzi również własny zespół śpiewaczy, z którym – w różnych składach osobowych - przygotowuje koncerty dedykowane wybranym stylom tradycyjnego śpiewu polskiego. Jest pomysłodawczynią (wspólnie z Krzysztofem Butrynem) programu, bazującego na tradycyjnych sposobach przekazu umiejętności muzycznych pt.: „Złoty Talar – nieformalna edukacja muzyczna jako kapitał kulturowy” oraz innych przedsięwzięć edukacyjnych i artystycznych. Stypendystka Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego (2006, 2014).
15. Marta Graban-Butryn - Absolwentka kulturoznawstwa (spec. folklorystyka i etnologia), obecnie przygotowuje rozprawę doktorską dotyczącą obrzędowości rodzinnej Łemków, stypendystka International Visegrad Fund, od wielu lat poznaje i śpiewa muzykę tradycyjną Roztocza Zachodniego i Łemkowszczyzny. Uczestniczka wielu wypraw terenowych oraz przedsięwzięć muzycznych z udziałem wiejskich muzykantów i śpiewaków. Wspólnie z mężem prowadzi Fundację Stara Droga. Animatorka chętnie pracująca z dziećmi i młodzieżą, na co dzień mama Olesia.
16. Katarzyna Kraczoń - Absolwentka filologii polskiej i kulturoznawstwa (specjalność: folklorystyka i etnologia), doktorantka w Instytucie Kulturoznawstwa UMCS. Przygotowuje rozprawę doktorską na temat semiotyki gestów rytualnych w polskiej obrzędowości rodzinnej i dorocznej. Jest współredaktorką tomu pokonferencyjnego „Jan Pocek – poeta, co śpiewał i orał” oraz autorką kilkunastu tekstów publikowanych w tomach pokonferencyjnych oraz w takich czasopismach, jak „Przegląd Religioznawczy”, „Twórczość Ludowa”, „Literatura Ludowa”, „LUD”, „Okolice”. Redaguje portal kulturaludowa.pl. Jest pomysłodawcą i koordynatorem projektu edukacyjnego „Akademia Sztuki Ludowej”. Jej zainteresowania naukowe koncentrują się wokół zagadnień związanych z komunikacją kulturową, semiotyką, sztuką i literaturą ludową.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu „Kolberg 2014 – Promesa”, realizowanego przez Instytut Muzyki Tańca.
powrót do listy drukuj