Tropem Kolberga - etnograficzne badania terenowe Zagłębia Dąbrowskiego

praca badawcza



miejsce: Zagłębie Dąbrowskie

organizatorzy: Regionalny Ośrodek Kultury w Katowicach


Badanie etnograficzne Zagłębia Dąbrowskiego, połączone z dokumentacją fotograficzną zabytkowego budownictwa oraz materiałem video. Obszar badań obejmuje Sosnowiec, Dąbrowę Górniczą oraz powiaty: będziński, myszkowski, olkuski i zawierciański.

Zadanie rozpocznie się od ustalenia grupy etnografów oraz studentów etnologii biorących udział w projekcie. Nabór studentów do badań zostanie przeprowadzony przez partnera projektu Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej na podstawie ich wyników i zaangażowania w program studiów. Grupa ustali warunki i rodzaj współpracy, co pozwoli sprawnie przeprowadzić kwestionariuszowe badania terenowe (zwyczaje i obrzędy doroczne oraz rodzinne) oraz zebrać ikonografię (starych fotografii, filmów video z lat. 80. i 90. XX w.) na terenie Zagłębia Dąbrowskiego. Na poziomie ustaleń wytypowanych zostanie także 10 miejscowości (miasta – dzielnice podmiejskie, wsie i mniejsze miejscowości) do przeprowadzenia badań. Miejscowości wytypowane zostaną na podstawie dotychczas wykonanych obserwacji i badań sondażowych w wyniku których stwierdzono konieczność przebadania danej miejscowości ze względu na wyjątkowe, żywe, praktykowane do chwili obecnej zwyczaje i obrzędy doroczne i/lub rodzinne. Dokumentacja fotograficzna związana będzie z założeniem kart do istniejących tradycyjnych budynków mieszkalnych i gospodarczych z wybranych miejscowości. Miejscowości wytypowane zostaną na podstawie dotychczasowych obserwacji w wyniku, których stwierdzono konieczność udokumentowania istniejących współcześnie elementów tradycyjnej architektury.

W przypadku współczesnych obrzędów dorocznych i rodzinnych praktykowanych w wybranych miejscowościach Zagłębia Dąbrowskiego zastosowana będzie rejestracja filmowa oraz dokumentacja fotograficzna i będzie ona się odnościć w sumie do 10 miejscowości wybranych we wstępnych ustaleniach projektu.

Kolejnym elementem zadania będzie zaproszenie 10 szkół z badanego terenu. Przy udziale tych szkół oraz ich uczniów wspomaganych przez nauczyciela-koordynatora zostaną przeprowadzone mini badania etnograficzne. Wyniki tych badań np. zebranie wiadomości o zwyczajach wielkanocnych / fotografie zostaną zweryfikowane i opracowane przez etnografa. Najlepsze wykonanie zadania zostanie nagrodzone grupa dzieci/młodzieży wyjedzie na wycieczkę do Muzeum Zagłębia połączoną z warsztatami lub lekcją muzealną. Dzięki rejestracji fotograficznej powstaną dwie wystawy składające się z cyklu fotografii wykonanych podczas dokumentowania współczesnych obrzędów i zwyczajów praktykowanych na terenie Zagłębia Dąbrowskiego oraz tych fotografii, które prezentują tradycyjne budownictwo na tym terenie. Wystawy zaprezentowane zostaną podczas wykładów. Zdjęcia będą mogły być udostępniane bezpłatnie zainteresowanym instytucjom (muzea, biblioteki, ośrodki kultury) w czasie i po realizacji projektu.

Ostatnim elementem projektu bedzie organizacja cyklu wykładów omawiających na podstawie materiałów zebranych w trakcie badań jak również na podstawie materiałów źródłowych i zastanych, dawną i współczesną obrzędowoś ć doroczną i rodzinną mieszkańców Zagłębia Dąbrowskiego oraz tradycyjne budownictwo drewniane prezentujące walory architektoniczne. Wykłady te zostaną przeprowadzone bezpłatnie w 10 współpracujących podczas projektu szkołach, a także w formie bardziej rozbudowanej dla nauczycieli, muzealników, pracowników kultury etc. (1 wykład podsumowujący cały projekt).

powrót do listy drukuj